Grafika: „Gedanum…” z dzieła: „Civitates orbis terrarum“

Inventory number:

CMM/SM/1492

Title:

Grafika: „Gedanum…” z dzieła: „Civitates orbis terrarum“

Author:

Franz Hogenberg (1540-90), Georg Braun (1541-1622)

Time of origin:

1575

Type:

grafika

Genre:

sztuka

wysokość:

40.9 cm

szerokość:

54 cm

Owner:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Keywords:

Gdańsk, porty, widoki miast, statki żaglowe

Place of origin:

Kolonia, Niemcy

Place of acquisition:

Warszawa, Polska

Material:

papier

Technique:

grafika

Material and technology descriptions:

papier, miedzioryt

Section:

SZTUKA MARYNISTYCZNA

Location:

magazyn

Description:

Grafika pochodzi z sześciotomowego atlasu autorstwa Georga Brauna (1541-1622) zatytułowanego „Civitates orbis terrarum”, ilustrowanego rycinami w większości stworzonymi przez Franza Hogenberga (1540-1590). Atlas opublikowano w Kolonii w latach 1572-1618. Grafika „Gedanum…” była 46. tablicą w II tomie dzieła, wydanym w roku 1575. Rysunek, który posłużył za wzór dla grafiki, wykonał sam Franz Hogenberg. Stało się to w roku 1573 na zlecenie i na koszt Adama Wachendorffa, gdańszczanina pracującego w londyńskim kantorze Hanzy, o czym napisano w kartuszu znajdującym się w lewym dolnym narożu kompozycji. Grafika przedstawia widok na Gdańsk od północnego zachodu, od strony Grodziska. Na pierwszym planie grupki mieszczan w strojach noszonych w Gdańsku w II połowie XVI w. Dalej rozległa panorama miasta wraz z nowożytnymi fortyfikacjami, które wznoszono na miejscu wcześniejszych, średniowiecznych, właśnie w czasie, kiedy powstawał rysunek i wzorowana na nim rycina. Ważniejsze budowle w mieście opatrzono podpisami. W oddali autor ukazał statki żaglowe na Zatoce Gdańskiej – zapewne oczekujące na redzie portu – i inne, zmierzające Wisłą do portu wewnętrznego na Motławie. Ciekawostką może być podana przez Georga Brauna motywacja, którą kierował się, decydując o dodaniu do zamieszczonych w atlasie map i widoków miast postaci w strojach z prezentowanych regionów. Twierdził on mianowicie, że obecność przedstawień postaci ludzkich, których tworzenia i oglądania zakazuje Koran, nie pozwoli Turkom wykorzystać planów zawartych w jego dziele do celów militarnych.