Pucharek – okręcik

Numer inwentarza:

CMM/SM/1051

Tytuł:

Pucharek – okręcik

Autor:

Karl Bank (czynny 1895-1924)

Czas powstania:

ok. 1900

Typ obiektu:

naczynie

Rodzaj:

sztuka

wysokość:

25.5 cm

szerokość:

13.6 cm

długość:

7.9 cm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

statek, tryton, mity greckie, hippokamp

Miejsce powstania:

Wiedeń

Miejsce pozyskania:

Kraków, Polska

Materiał:

srebro złocone, emalia malarska na miedzi

Technika:

odlew cyzelowany, emalia malarska

Mat. i tech. opisowo:

srebro złocone, odlew repusowany, cyzelowany, dekorowany emalią malarską na miedzi

Dział:

Sztuki Marynistycznej

Lokalizacja:

magazyn

Opis:

Dekoracyjny pojemnik na słodycze, nawiązujący do tradycji przedmiotów zwanych nautilusami, tworzonych z luksusowych lub egzotycznych materiałów, jak wielkie muszle morskich skorupiaków, kryształ górski czy strusie jaja. Pierwotnie pełniły one funkcję kielichów, ale rychło stały się przedmiotami przeznaczonymi głównie do podziwiania przez koneserów. Fakt, że pokład opisywanego pucharka wraz z masztami zamocowany jest do kadłuba na zawiasach, które umożliwiają jego podniesienie, wskazuje, że pełnił użytkową funkcję - być może jako puzderko na słodycze. Nadano mu formę żaglowca, z marynarzami w lewantyńskich strojach na pokładzie, podtrzymywanego przez dmącego w konchę trytona. Całość na podstawie wspartej na czterech lwich łapach. Bardzo umownie potraktowany kadłub tworzy zarazem czaszę pucharka, przykrytą zamocowaną na zawiasach nakrywą w postaci pokładu z masztami. Brak płetwy sterowej oraz proporców na topach masztów i bukszprycie. Wnętrze, spód kadłuba oraz wierzch podstawy dekorowane są emalią z przedstawieniami postaci i scen mitologicznych rozgrywających się na tle morza. Na wierzchu stopy ukazano sceny w większości wzorowane na malowidłach doby renesansu i baroku: Porwanie Europy i Nessusa przenoszącego Dejanirę przez rzekę wg obrazów Guido Reniego, Narodziny Afrodyty inspirowane freskiem Giorgio Vasariego z Palazzo Vecchio we Florencji oraz Nereusa i Amfitrytę. Na zewnątrz kadłuba przedstawiono Afrodytę na delfinie oraz nereidy, trytony i hippokampy. W jego wnętrzu natomiast przedstawiony został Triumf Galatei wg fresku, który Rafael Santi wykonał w Villi Farnesina w Rzymie. Spód podstawy dekorowany jest widokami antycznych ruin. Na częściach srebrnych znajdują się punce. Początkowo, na podstawie kryteriów stylistycznych, obiekt łączony był z Włochami, obecnie ustalono, że twórcą jego był Karl Bank działający w Wiedniu w latach 1895-1924. W drugiej połowie XIX w. zapanowała tam moda na dekoracje stołów w postaci bogato zdobionych pucharków-modeli statków, które pełniły rolę pojemników na słodycze lub kandyzowane owoce. W zakresie repertuaru form dekoracyjnych i tematyki przedstawień ich twórcy nawiązywali do tradycji renesansowej. Do najwybitniejszych twórców tego rodzaju przedmiotów należeli Hermann Ratzersdorfer, Hermann Böhm oraz Karl Bender. Z relacji sprzedającego wiadomo, że wszedł w posiadanie zabytku w 1946 r. po śmierci swoich rodziców.