Telemotor sterowy z kołem sterowym

Numer inwentarza:

CMM/S/202

Tytuł:

Telemotor sterowy z kołem sterowym

Autor:

Helsingborgs Varfs AB

Czas powstania:

1947

Typ obiektu:

urządzenie

Rodzaj:

technika

wysokość:

1040 mm

szerokość:

800 mm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Kolekcja:

maszyny i urządzenia, s.s. "Sołdek"

Miejsce powstania:

Helsingborgs, Szwecja

Miejsce pozyskania:

Szczecin, Polska

Materiał:

metal, drewno

Technika:

przemysł okrętowy

Dział:

Oddział Statek-muzeum "Sołdek"

Darczyńca:

Polska Żegluga Morska

Lokalizacja:

Statek-muzeum "Sołdek" w Gdańsku, wystawa

Opis:

Telemotor sterowy hydrauliczny, napędzany kołem sterowym, usytuowany w sterowni statku s.s. „Sołdek”. Służy do zmiany położenia steru. Urządzenie sprowadzono ze Szwecji.  Opis fizyczny: Stożkowa, wzmocniona 4 żebrami, przytwierdzona do cokołu 6 śrubami. U góry walcowata puszka z płynem z urządzeń wspomagających. Poniżej, z prawej strony rura z zaworem. U dołu wprowadzone 2 przewody połączone z manometrami. Od strony rufy kolumna przechodzi w cylindryczną obudowę przekładni, z obu stron uchylone klapy wzierników. Na górze półkolisty wskaźnik wychylenia pióra steru, wycechowany co 5 stopni (od 0 do 35 na obie burty). Z obudową przekładni połączone jest 8-ramienne koło sterowe o średnicy 80 cm. Obręcz z obu stron wzmocniona pasami mosiężnymi. Piasta zakończona mosiężnym kołpakiem.  Początki szwedzkiej stoczni Helsingborgs Varfts AB (AB – spółka handlowa) sięgają 1866 r., gdy z inicjatywy kupca Carla Henkela powstała prywatna stocznia w porcie Helsingborg. W pierwszej połowie XX wieku stocznia była jednym z największych przedsiębiorstw w Helsingborgu. W 1929 zbudowano tam parowiec „Orion”, który w latach 1929–1956 eksploatowany był m.in. przez Swedish Royal Pilot Service, a od 1993 r. jest statkiem-muzeum zacumowanym przy zachodnim nabrzeżu Skeppelholmen w Sztokholmie. Zachowało się na nim bardzo dużo oryginalnego wyposażenia (np. telegrafy maszynowe tego samego producenta, co na s.s. „Sołdek”). Firma funkcjonowała do 1991 roku, gdy ogłoszono jej upadłość.   S.s. „Sołdek” to pierwszy stalowy statek pełnomorski zbudowany w polskich stoczniach po drugiej wojnie światowej. Jest to jednocześnie prototyp serii węglorudowców (częściej nazywanych rudowęglowcami) B30. Armatorem s.s. „Sołdek” była Polska Żegluga Morska, a portem macierzystym Szczecin. Uroczyste podniesienie bandery odbyło się 25 października 1949 roku. Statek odbył 1476 podróży w czasie służby trwającej 31 lat i 65 dni – co stanowi rekord polskiej floty pod względem ilości rejsów z ładunkiem w podanym okresie. W tym czasie przewiózł 3,5 mln ton węgla i rudy żelaza. Odwiedził 60 portów, głównie w Szwecji i Danii, dowodzony był przez 50 kapitanów. Statek wycofano ze służby 30 grudnia 1980 r. i przekazano na muzeum w dniu 28 kwietnia 1981 roku. 17 lipca 1985 roku s.s. „Sołdek” został udostępniony do zwiedzania jako oddział Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. 

Bibliografia:

Sienicki I., Dzieje statku-muzeum „Sołdek”, Gdańsk 1988. Opis i sposób użycia hydraulicznego telemotoru, Politechnika Szczecińska, Zakład Konstrukcji i Badania Maszyn w Szczecinie, światłokopia, (CMM/APKO/684). Informacje o S.S. „Orion”, http://www.ss-orion.se [2012-10-13 13:35]. Węgrocka M., Juściński R., Eksploatacja i dowódcy s.s. „Sołdek” na podstawie zasobu archiwalnego CMM i materiałów prasowych [w:] 25 lat statku-muzeum „Sołdek”. Sympozjum w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku, 6 listopada 2006 roku, Studia i materiały Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, Gdańsk 2008.