Szafka kompasowa (kolumna)

Numer inwentarza:

CMM/S/203

Tytuł:

Szafka kompasowa (kolumna)

Autor:

Instrumentfabriks AB Lyth

Czas powstania:

1948-1955

Typ obiektu:

urządzenie

Rodzaj:

technika

wysokość:

1150 mm

szerokość:

850 mm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Kolekcja:

maszyny i urządzenia, s.s. "Sołdek"

Miejsce powstania:

Sztokholm, Szwecja

Miejsce pozyskania:

Szczecin, Polska

Materiał:

drewno, metal

Technika:

przemysł okrętowy

Dział:

Oddział Statek-muzeum "Sołdek"

Darczyńca:

Polska Żegluga Morska

Lokalizacja:

Statek-muzeum "Sołdek" w Gdańsku, wystawa

Opis:

Szafka kompasowa w sterowni na pokładzie nawigacyjnym. W kolumnie umieszczony kompas magnetyczny C. Plath Hamburg o numerze seryjnym 02516.  Opis fizyczny: Cylindryczna, drewniana, osadzona na metalowej podstawie, przytwierdzonej 4 masywnymi śrubami do pokładu sterowni. Górna część stanowi mosiężny walec o wysokości 16 cm, wewnątrz umocowany kompas. Po obu stronach na metalowych wysięgnikach osadzone 2 kule kompensacyjne, lewa – czerwona, prawa – zielona. Od przodu zamocowana pionowo rura tzw. „Flinder’s bar” o długości 60 cm, służąca do pionowej kompensacji magnetycznej. Po przeciwnej stronie: pokrywka wziernika i wysuwane cięgło blokady obudowy kompasu. Poniżej tabliczka firmowa „INSTRUMENTFABR.AB., LYTH, Stockholm, Sweden”, jeszcze niżej okrągły otwór.    S.s. „Sołdek” to pierwszy stalowy statek pełnomorski zbudowany w polskich stoczniach po drugiej wojnie światowej. Jest to jednocześnie prototyp serii węglorudowców (częściej nazywanych rudowęglowcami) B30. Armatorem s.s. „Sołdek” była Polska Żegluga Morska, a portem macierzystym Szczecin. Uroczyste podniesienie bandery odbyło się 25 października 1949 roku. Statek odbył 1476 podróży w czasie służby trwającej 31 lat i 65 dni – co stanowi rekord polskiej floty pod względem ilości rejsów z ładunkiem w podanym okresie. W tym czasie przewiózł 3,5 mln ton węgla i rudy żelaza. Odwiedził 60 portów, głównie w Szwecji i Danii, dowodzony był przez 50 kapitanów. Statek wycofano ze służby 30 grudnia 1980 r. i przekazano na muzeum w dniu 28 kwietnia 1981 roku. 17 lipca 1985 roku s.s. „Sołdek” został udostępniony do zwiedzania jako oddział Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku. 

Bibliografia:

Sienicki I., Dzieje statku-muzeum „Sołdek”, Gdańsk 1988. Woliński L., Kompasy magnetyczne [w:] Urządzenia nawigacyjne, praca zbiorowa pod red. Wieńczysława Kona i Teresy Ciesielskiej, Gdynia 1967. Wolańska M., Kostro W., Okrętowe urządzenia nawigacyjne, Gdańsk 1979. Węgrocka M., Juściński R., Eksploatacja i dowódcy s.s. „Sołdek” na podstawie zasobu archiwalnego CMM i materiałów prasowych [w:] 25 lat statku-muzeum „Sołdek”. Sympozjum w Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku, 6 listopada 2006 roku, Studia i materiały Centralnego Muzeum Morskiego w Gdańsku, Gdańsk 2008.