Bandera Polskiej Marynarki Handlowej ze statku „Kraków”

Numer inwentarza:

CMM/HŻ/184

Tytuł:

Bandera Polskiej Marynarki Handlowej ze statku „Kraków”

Autor:

nieznane

Czas powstania:

około 1920

Typ obiektu:

bandera

Rodzaj:

historia

wysokość:

950 mm

długość:

1470 mm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

pamiątka po statku, pamiątka historyczna, znak statkowy, znak okrętowy

Miejsce powstania:

Polska

Miejsce pozyskania:

Polska

Materiał:

tkanina, płótno, włókno roślinne

Technika:

druk barwny

Dział:

Historii Żeglugi i Handlu Morskiego

Lokalizacja:

Spichlerze na Ołowiance, wystawa

Opis:

Jednostronna bandera biało-czerwona. W pasie białym, w centrum usytuowane godło Polski – biały orzeł z koroną na czerwonym tle. Lewa krawędź wzmocniona taśmą, w niej wszyta linka umożliwiająca mocowanie. Znajdowała się na statku parowym eksploatowanym przez Towarzystwo Żeglugi Morskiej „Sarmacja” w latach 1920–1922. Tuż przed zatonięciem parowca w lodach w Skagerraku w lutym 1922 roku została zabrana z pokładu przez kpt. Zygmunta Tuleję, wówczas oficera na „Krakowie”. Pochodzi z pionierskiego okresu polskiej floty. Jest to pamiątka nie tylko o bezcennej wartości, lecz i niezwykła – ręcznie malowana, z orłem, który ma głowę odwróconą w lewo, a więc odwrotnie niż na oficjalnym wizerunku. Towarzystwo Żeglugowe „Sarmacja” – polski armator z lat 1919–1926. Było to pierwsze polskie towarzystwo armatorskie działające w kraju. W eksploatacji miało w tym okresie 5 statków. Głównym inicjatorem powstania polskiego towarzystwa armatorskiego, wkrótce po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, był pułkownik marynarki Bogumił Nowotny, pierwszy szef polskiej Marynarki Wojennej. Towarzystwo Żeglugowe „Sarmacja” zostało powołane w Krakowie 9 listopada 1919 w formie spółki z o.o., z udziałem Banku Małopolskiego i Polskiego Towarzystwa Handlowego. Dyrektorem zarządzającym został Bogumił Nowotny. Działalność Towarzystwa opierała się o port w Wolnym Mieście Gdańsku. Oznaką armatorską na kominie był biało-czerwony pas ze złotą literą S. 2 lutego 1920 Nowotny kupił w Kopenhadze pierwszy statek dla „Sarmacji”, s.s. „Kraków” (rok budowy 1919), będący pierwszym polskim parowcem na Bałtyku. Z powodu braku wykwalifikowanych kadr, Nowotny zamustrował załogę z oficerów byłej marynarki austro-węgierskiej (dzięki kontaktom Nowotnego z czasów służby w tej marynarce) oraz niemieckich gdańszczan, którzy przyjęli w tym celu obywatelstwo polskie, skutkiem czego początkowo na statku używany był język niemiecki. Przez pierwsze pół roku, z powodu braku polskiej struktury żeglugowej, statek był wyczarterowany firmie brytyjskiej i pływał z węglem z Newcastle do Francji. W drugiej połowie 1920 statek przybył na Bałtyk. W dalszym ciągu pływał, m.in. eksportując polskie drewno, a także transportując węgiel z Wielkiej Brytanii do portów zachodnioeuropejskich. 7 lutego 1922 roku „Kraków” został jednak zgnieciony przez lody u wybrzeży Danii (14-osobowa załoga uratowała się).