Grafika „Statek handlowy w porcie morskim”

Numer inwentarza:

CMM/SM/626

Tytuł:

Grafika „Statek handlowy w porcie morskim”

Autor:

Adrien Manglard (1695-1760)

Czas powstania:

1753

Wysokość:

22,6 cm

Szerokość:

27,9 cm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

grafika, porty, łodzie, statki, Morze Śródziemne, widoki Włoch

Miejsce powstania:

Rzym

Miejsce pozyskania:

Gdańsk, 1974

Materiał:

papier

Technika:

akwaforta

Dział:

Sztuki Marynistycznej

Opis:

Sygnatura: lewy dół: „Manglard fec. Romae 1753”. Napisy: prawy dół: „30” (nr grafiki w serii). Grafika przedstawia trójmasztowy statek handlowy o zwiniętych żaglach, zacumowany w niewielkiej zatoce portowej, ukazany w trakcie załadunku. Z lewej strony widoczny jest fragment nabrzeża z drobnymi sylwetkami robotników dźwigających beczki, w pobliżu statku znajdują się trzy łodzie, z których jedna stoi bezpośrednio przy nabrzeżu, druga, z kilkoma ludźmi na pokładzie, znajduje się tuż przy prawej burcie statku, trzecia – przed jego dziobem. Na dalszym planie, po lewej stronie ukazany jest fort wzniesiony na skalistym wybrzeżu. Kompozycję ożywia widoczne na niebie po lewej stadko ptaków oraz sylwetki innych jednostek widoczne w oddali na spokojnej tafli morza. Akwaforta ukazuje śródziemnomorski pejzaż włoski, nakreślony w umowny i oszczędny sposób, przy czym wyobrażenie portu jest najprawdopodobniej wyimaginowane. Natomiast jednostka pływająca oddana jest z wielką precyzją i dbałością o szczegóły. Warto zwrócić uwagę na wiosła widoczne przy prawej burcie statku, które stanowiły napęd pomocniczy. Żegluga po wodach Morza Śródziemnego była trudna z uwagi na skaliste wybrzeża, co wymagało od statków dobrej zwrotności, czyli zdolności łatwej i szybkiej zmiany kierunku. Statki wyposażone jedynie w żagle nie sprawdzały się na wspomnianym akwenie, dlatego tak popularne w tym rejonie były galery oraz szybkie i zwrotne statki handlowe o napędzie żaglowo-wiosłowym, m.in. szebeki i nieco mniejsze od nich feluki. Grafika pochodzi z serii trzydziestu dwóch akwafort „Diverse Compositioni e Vedute inventate ed intagliate da Adriano Manglard in Roma l'an. 1753” - jak sama nazwa wskazuje, zaprojektowanych i wykonanych w 1753 roku w Rzymie przez francuskiego artystę Adriena Manglarda. Cykl ukazuje rozmaite widoki włoskie – weduty, pejzaże i mariny, przy czym przeważają wśród nich różnorodne przedstawienia portów z łodziami i statkami, ożywione sztafażem w formie drobnych postaci ludzkich. Adrien Manglard był uzdolnionym malarzem, rysownikiem i grafikiem, który specjalizował się w tematyce marynistycznej i pejzażowej. Nieprzypadkowo, większość jego obrazów i akwafort stanowią widoki włoskie. Artysta, urodzony w 1695 roku w Lyonie, już jako dwudziestolatek opuścił na stałe Francję - ok. 1715 r. przeniósł się do Rzymu, gdzie spędził resztę życia. Dzięki zmysłowi kompozycyjnemu oraz pełnemu wyczucia operowaniu światłocieniem szybko zdobył sławę we Włoszech jako znakomity marynista. Cieszył się uznaniem w kręgach arystokracji, np. książę Filip I Parmeński zamówił u niego 140 obrazów do dekoracji pałaców. Manglard otrzymywał zlecenia od najważniejszych rodzin rzymskich: Colonna, Orsini, Rondani, Rospigliosi. Warto wspomnieć o wspaniałych freskach namalowanych przez artystę w rzymskim Palazzo Chigi na ścianach tzw. La Sala delle Marine (Pokój morski), które przedstawiają widoki portów i plaże w różnych porach dnia, od zmierzchu do świtu. Co ciekawe, w ojczystej Francji prace Manglarda w XVIII w. nie były doceniane. Obecnie jego obrazy i odbitki akwafort znajdują się w kolekcjach prywatnych i instytucjach niemal na całym świecie. W zbiorach Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku przechowywana jest jeszcze jedna grafika, pochodząca z wyżej wspomnianej serii, zatytułowana „Port morski z dwoma wieżami” (CMM/SM/627). [Zuzanna Mikołajek-Kiełb]