Port w Villefranche (Powrót do portu)

Numer inwentarza:

CMM/SM/416

Tytuł:

Port w Villefranche (Powrót do portu)

Autor:

Wojciech Weiss (1875-1950)

Czas powstania:

1920 - 1929

Wysokość:

50 cm

Szerokość:

65,2 cm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

obraz, marynistyka, morze, port, zatoka, statek, pejzaż, półwysep, Morze Śródziemne, Lazurowe Wybrzeże;

Miejsce powstania:

Francja, Villefranche

Miejsce pozyskania:

Warszawa

Materiał:

płótno, olej

Technika:

olej

Dział:

Sztuki Marynistycznej

Lokalizacja:

wystawa

Opis:

Sygnatura: p.d. „WWeiss” W latach dwudziestych i wczesnych trzydziestych Wojciech Weiss spędzał wraz z żoną wakacje na Lazurowym Wybrzeżu u szwagierki Marii i jej męża Józefa Sperlinga, co zaowocowało powstaniem dziesiątków obrazów olejnych, akwarel i grafik z widokami południowej Francji. Niekiedy opuszczał gościnny dom państwa Sperlingów w Nicei na kilka dni, aby samotnie tworzyć w oddalonej o kilka kilometrów na wschód niewielkiej miejscowości Villefranche. Pejzaż „Port w Villefranche” został namalowany bezpośrednio w plenerze, nie jest jednak próbą zapisu ulotnej chwili oraz jej zmienności. Artysta skoncentrował się przede wszystkim na formalnej strukturze widoku oraz jego transformacji na dwuwymiarową powierzchnię płótna za pomocą kolorów, uproszczonych form, perspektywy powietrznej oraz przemyślanych układów kompozycyjnych. Obraz ukazuje oglądany z góry widok na przesmyk między dwoma pasmami lądu ze statkami płynącymi w kierunku niewidocznej mariny – prawdopodobnie na pierwszym panie przedstawiony jest fragment zbocza górskiego z zabudowaniami miejscowości Villefranche, następnie głęboka zatoka morska zwana Rade de Villefranche, w oddali zaś przymglony półwysep Cap Ferrat. Wyraźnie podzielona na dwie części kompozycja obrazu została zbudowana w oparciu o silny kontrast kolorystyczny - niezwykle ważną rolę odgrywa tu perspektywa powietrzna. Żywe, rozwibrowane światłem barwy pierwszego planu przeciwstawione są chłodnym błękitom spokojnej tafli wody, zarysowi zamglonego półwyspu o odcieniach liliowych błękitów oraz mocno rozbielonej partii nieba. Pola powyżej Villefranche malowane są nasyconymi, soczystymi barwami: zieleniami, oranżem, bordo oraz żółtą ochrą, zaś położone nieco niżej budynki miasteczka żywymi, ale już lekko rozbielonymi różami, oranżem, fioletami i zielenią. W kompozycji ważną rolę odgrywają wyraźnie zaznaczone diagonale – przede wszystkim skos stanowiący granicę między kolorowym wybrzeżem i chłodnymi w tonacji dalszymi planami morza, cypla i nieba. Pozostałe diagonale tworzą kolejno: linia ścieżki biegnącej na zboczu ponad Villefranche, pas zatoki, podłużne kadłuby statków oraz linia brzegowa półwyspu. Sylwety drzew, które są najciemniejszymi elementami pejzażu, zostały rozmieszczone przy bocznych krawędziach oraz centralnie na osi środkowej. Nieprzypadkowo dwa wysokie cyprysy znalazły się po prawej stronie - swymi wertykalnymi kształtami i ciemnozieloną barwą wrzynają się w bezkres morza i nieba, tam gdzie nie sięga już linia brzegowa półwyspu, dzięki czemu zamykają kompozycję, nie pozwalają, aby partia malowidła zanurzona w rozbielonych błękitach, obdarzonych zdolnością optycznego cofania się i oddalania, całkowicie „uciekła w głąb”. Obraz został zaprezentowany na 85. wystawie Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” w Warszawie w marcu 1929 roku. [Zuzanna Mikołajek-Kiełb]