„Wizerunek dżonki” z dzieła „Itinerario, voyage ofte schipvaert, van Ian Huyghen van Linschoten naer de Oost ofte Portugaels Indien

Numer inwentarza:

NMM/SM/4078

Tytuł:

„Wizerunek dżonki” z dzieła „Itinerario, voyage ofte schipvaert, van Ian Huyghen van Linschoten naer de Oost ofte Portugaels Indien

Autor:

Jan Huygen van Linschoten (1563-1611), Jan van Doetecam (ryt.), Cornelis Claesz (wyd.)

Czas powstania:

1596

Wysokość:

30,3 cm

Szerokość:

37,8 cm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

Indie Wschodnie, Jawa, Chiny, dżonka

Miejsce powstania:

Amsterdam

Miejsce pozyskania:

Polska

Materiał:

papier żeberkowy, miedzioryt

Technika:

miedzioryt

Dział:

Sztuki Marynistycznej

Opis:

Ilustracja przedstawia wizerunek dżonki - jeden z najstarszych w literaturze europejskiej. Pochodzi z dzieła Jana Huygena van Linschoten (1563-1611), „Itinerario, voyage ofte schipvaert, van Ian Huyghen van Linschoten naer de Oost ofte Portugaels Indien…”, co na język polski tłumaczone jest jako: „Zapis podróży żeglarza Jana Huyghena van Linschotena do portugalskich Indii Wschodnich”. Dzieło wydał w Amsterdamie Cornelis Claesz. Ilustracje rytowali Jan i Baptysta van Doetecam. Dżonkę ukazano od prawej burty, na nieco wzburzonym morzu, ze skalistym wybrzeżem w oddali po lewej, ciągnącym się w głąb ku centrum. Na pokładzie członkowie załogi w nakryciach głowy przypominających czapki frygijskie, zajęci sterowaniem, czerpaniem wody, na rufie mężczyzna wybija rytm na bębnie. Ilustrację opatrzono podpisem w języku łacińskim i niderlandzkim: „Naves e China et Iava velis ex arundine/ contextis et anchoris ligneis.// Schepen van China en Iava met rietten/ Seylen en houten anckers” Jan Huygen van Linschoten był kupcem i podróżnikiem. W 1583 opłynął Przylądek Dobrej Nadziei w drodze do Goa w Indiach. W latach 1594-95 uczestniczył w dwóch wyprawach Willema Barentsa do Arktyki w poszukiwaniu północnej drogi do Indii. Sławę zawdzięczał skopiowaniu i opublikowaniu tajnych map portugalskich, które pozwoliły Anglikom i Holendrom żeglować do Indii Wschodnich. Napisał też dwa dzieła, w których opisywał trasę do Indii wokół Przylądka Dobrej Nadziei, z pominięciem kontrolowanej przez Portugalię Cieśniny Malakka i warunki żeglugi na Oceanie Indyjskim. Dzięki tym jego dokonaniom przełamany został przez Holendrów i Brytyjczyków monopol handlowy Portugalii w Indiach. Prezentowana ilustracja jest jednym z najstarszych wyobrażeń dżonki stworzonych przez Europejczyków, jest zatem historycznym dokumentem początków eksploracji przez nich Dalekiego Wschodu, pochodzącym z bardzo istotnego w tym kontekście dzieła.