Grafika „Nie damy odepchnąć się od Bałtyku”

Numer inwentarza:

CMM/SM/2074

Tytuł:

Grafika „Nie damy odepchnąć się od Bałtyku”

Autor:

Stanisław Ostoja-Chrostowski (1900–1947)

Czas powstania:

1939

Rodzaj:

Przyroda

Wysokość:

23,9 cm

Szerokość:

29,7 cm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

Święto Morza, Bałtyk, Józef Piłsudski

Miejsce powstania:

Warszawa

Miejsce pozyskania:

Warszawa

Materiał:

papier

Technika:

drzeworyt

Dział:

Sztuki Marynistycznej

Opis:

Kompozycja przedstawia scenę wkraczania wojska polskiego do miasta i witającą je polską ludność. Scena została obwiedziona wieńcem z kłosów i polnych kwiatów, w który „wpleciono” popiersia polskich polityków: w centrum Marszałka Józefa Piłsudskiego, a po bokach, zwrócone ku niemu – prezydenta Ignacego Mościckiego i marsz. Edwarda Rydza-Śmigłego. Postacie te łączy wstęga z napisem: „Cześć budowniczym mocarstwowej Polski”. U dołu wieniec spina wizerunek orła, po bokach daty: „11 XI 1918” i „11 XI 1939”. U dołu poza obrębem kompozycji napis: „NIE DAMY ODEPCHNĄĆ SIĘ OD BAŁTYKU”. Widniejąca na grafice data oraz charakter centralnej sceny dowodzą, że powstała z myślą o obchodach 21. rocznicy odzyskania niepodległości. Przygotowania do uroczystości przerwał wybuch II wojny światowej. Tytuł grafiki nawiązuje do przemówienia, jakie na posiedzeniu sejmu 5 maja 1939 r. wygłosił Józef Beck, odnosząc się do niemieckich roszczeń terytorialnych zgłaszanych w stosunku do Polski: „O co właściwie chodzi (…), czy też o odepchnięcie Polski od Bałtyku, od którego Polska odepchnąć się nie da”. Słowa te odbiły się szerokim echem w polskim społeczeństwie, stając się motywem przewodnim licznych manifestacji patriotycznych. Pod hasłem „Polska od Bałtyku odepchnąć się nie da” odbyły się Dni Morza w Zamościu (24 i 25 czerwca) oraz w Gdyni (29 czerwca). Autorem grafiki jest Stanisław Ostoja-Chrostowski (1900–1947), malarz i grafik, szczególnie ceniony jako drzeworytnik. Artysta był też działaczem niepodległościowym, członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej. Aresztowany w 1918 r. przez bolszewików, został zwolniony z więzienia w 1921 na skutek wymiany więźniów. Studia artystyczne odbywał w Moskwie, następnie w Warszawie.