Rekonstrukcja (R-54) beczki po rudzie żelaza z wraka W-5 Miedziowiec

Numer inwentarza:

CMM/HŻ/2560

Tytuł:

Rekonstrukcja (R-54) beczki po rudzie żelaza z wraka W-5 Miedziowiec

Autor:

nieznane

Czas powstania:

XIV/XV wiek

Typ obiektu:

pojemnik

Rodzaj:

archeologia

wysokość:

725 mm klepek

średnica:

320 mm denek

waga:

13.7 kg

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

średniowieczny handel, Miedziowiec, W-5

Kolekcja:

wrak W-5

Miejsce powstania:

nieznane

Miejsce pozyskania:

badania podwodne CMM

Materiał:

drewno dębowe, drewno leszczynowe

Dział:

Historii Żeglugi i Handlu Morskiego

Lokalizacja:

magazyn

Opis:

Beczka złożona z 13 klepek pobocznicy, 2 denek, 8 obręczy leszczynowych. Klepki pobocznicy wykonane metodą darcia, wygięte, wys. nierówna, szer. w pasie pękowym 5-11 cm (szersze w partii pękowej, węższe u czół), grubość ok. 1-1,5 cm. Krawędzie styczne klepek z reguły ścinane pod kątem ostrym do wewnątrz. Wątory w odległości 2-3 cm od krawędzi czół klepek. W kilku klepkach otwory na dyble (8 sztuk) z zachowanymi kołkami zabezpieczającymi obręcze szyjne i czołowe oraz denka przed obsuwaniem i spadaniem. Denka w kształcie eliptycznym złożone z dwóch elementów nierównej wielkości łączonych na kołki. Krawędzie denek ścięte pod kątem ostrym do wewnątrz. Beczka opasana obręczami umieszczonymi po dwie pary u góry i u dołu obiektu. Na denku i na jednej klepce merki kupieckie/towarowe wys. 22,5 cm i 13,5 cm, szer. 15 cm i 9 cm. Pozostałe beczki z wraka wykonane są z dębiny i opasane obręczami leszczynowymi (oryginalne) lub wierzbowymi (wykorzystane w rekonstrukcji). Każda beczka musiała ściśle odpowiadać obowiązującej na danym terenie jednostce miary, stosowanej dla danego towaru. Zabytek pochodzi z wraka średniowiecznego statku, na którym znajdowały się różnorodne partie ładunku, podniesione w 1975 roku z dna Zatoki Gdańskiej. Wrak nazwano Miedziowcem od znalezionych w jego wnętrzu półfabrykatów hutniczych w postaci wylewek miedzi i oznaczono symbolem W-5. Bogaty zestaw towarów, będących przedmiotem średniowiecznego handlu oraz bardzo dobry stan, w jakim zachowały się po wielu setkach lat przebywania na dnie morskim, pozwalają zaliczyć je do najciekawszych odkryć w tej grupie znalezisk, w skali europejskiej. Podczas pożaru na statku roztopiła się przewożona na nim smoła, która przykryła część towaru, zabezpieczając go na wiele stuleci. Zidentyfikowano ponad 100 beczek; miały one rozmaite wymiary i formy, wiele z nich opatrzono kupieckimi znakami-merkami, należącymi w sporej części do kupców z Torunia. W większych, o pojemności ok. 69 i 99 litrów, znajdowały się smoła i potaż, w mniejszych, 51-litrowych, transportowano osmund.

Bibliografia:

Smolarek, P., 1979, Underwater Archaeological Investigations in Gdańsk Bay, „Yearbook of the International Associacion of Transport Museums”, Vol. 6., Gdańsk, s. 48-66; Śledź, E., 1986, Miedziowiec, Gdańsk.