Bałtyk, powrót z połowu

Numer inwentarza:

NMM/SM/4057

Tytuł:

Bałtyk, powrót z połowu

Autor:

Wojciech Weiss (1875-1950)

Czas powstania:

1940 r.

Wysokość:

29,8 cm

Szerokość:

21,2 cm

Właściciel:

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

Słowa kluczowe:

grafika, drzeworyt, marynistyka, Bałtyk, pejzaż, morze, łódź, rybak

Miejsce powstania:

Kraków

Miejsce pozyskania:

Kraków

Materiał:

papier

Technika:

drzeworyt

Dział:

Sztuki Marynistycznej

Lokalizacja:

wystawa

Opis:

Sygnatura: p.d. poniżej krawędzi odcisku, ołówkiem: „WWeiss”. Niewielki drzeworyt „Bałtyk, powrót z połowu” powstał w krakowskiej pracowni Weissa w 1940 r. W odróżnieniu od akwarel i monotypii tworzonych przez artystę podczas wakacji nad morzem Bałtyckim w latach 1935-1938, nie jest szybkim zapisem ulotnej chwili bądź impresją krajobrazu. To pejzaż wizyjny, wewnętrzny, przefiltrowany przez pryzmat myśli i odczuć. Przywodzi na myśl prace Weissa z okresu wczesnej młodości, z przełomu wieków, inspirowane prozą Przybyszewskiego oraz malarstwem Muncha, na przykład ekspresjonistyczny obraz „Promienny zachód słońca” z 1900 r. W przypadku omawianego drzeworytu słońce nabiera jeszcze bardziej wizyjnego charakteru. Nie jest już słońcem, staje się niepokojącym światłem metafizycznym, którego ostre promienie wirują w powietrzu, przecinając dynamicznymi skosami całe niebo. Kompozycja grafiki jest dwustrefowa, wyraźnie zaznaczony został kontrast między pełną ruchu i niepokoju partią nieba oraz statyczną, wyciszoną strefą morza i brzegu. Na pierwszym planie przedstawieni są dwaj rybacy, którzy porządkują łodzie wyciągnięte na brzeg tuż po połowie. Ukośny maszt jednej z łodzi jest ważnym elementem kompozycyjnym, gdyż spina ze sobą odrębne partie nieba oraz wody i lądu. Pierwszoplanowa scena wydaje się oddalona i ukazana nieco z góry, ponieważ postaci są drobne i zaznaczone schematycznie, zaś linia horyzontu została osadzona stosunkowo nisko, co akcentuje partię nieba i sprawia wrażenie spoglądania na całość z wysokości. Wizyjny pejzaż nabiera cech metaforycznych, człowiek jawi się jako istota krucha, zależna od potężnych i tajemniczych sił Wszechświata. [Zuzanna Mikołajek-Kiełb]